Gmina Szydłowo

Łubiańskie Dęby

Blisko 100-hektarowy kompleks leśny, położony około 1 km na zachód od rezerwatu przyrody Kuźnik. Zajmuje fragment płaskiej równiny sandrowej, na której wytworzyły się gleby rdzawe brunatne. To fragment głównie ponad 100-120-letnich drzewostanów dębowych, reprezentujących dobrze zachowane dąbrowy acydofilne Fago-Quercetum petraeae. Ten zespół roślinny, wg. mapy roślinności potencjalnej Polski  jest dominującym typem roślinności leśnej na obszarze gminy Szydłowo. Do dzisiaj jednak, dąbrowy acydofilne w gminie Szydłowo zachowały się prawie wyłącznie w opisywanym miejscu. Zbiorowisko to wykształca się na siedliskach kwaśnych i z natury nie jest bogate gatunkowo. Raczej luźne drzewostany buduje głównie dąb bezszypułkowy z domieszką buka i miejscami ze sztucznie wprowadzoną sosną. W runie dominują: śmiałek pogięty, trzcinnik leśny, turzyca pigułkowata, kosmatka owłosiona oraz krzewinki, głównie borówka czarna. Często duże pokrycie mają orlica, konwalia majowa i konwalijka dwulistna. Warstwa mszysta jest zazwyczaj bujna i wielogatunkowa. Tworzą ją: widłoząb falisty, gajnik lśniący, rokietnik pospolity, brodawkowiec czysty, złotowłos strojny oraz charakterystyczna bielistka siwa, a w przypadku gminy Szydłowo również atrakcyjnie wyglądający piórosz pierzasty. 

Najcenniejszym fragmentem obiektu są wydzielenia leśne z zachowanymi 300-letnimi przestojami dębowymi (fot.1, fot.2) Dominuje tu nasadzony buk w wieku ponad 100 lat, co nadaje temu miejscu charakter cienistych buczyn lub grądów. Prawdopodobnie jest to jednak przekształcona kwaśna dąbrowa. Prócz starodrzewiu licznie występuje tu martwe drewno, w tym wielkogabarytowe, co tworzy doskonałe siedliska dla cennej mykoflory oraz entomofauny. Żyje tu m.in. rzadki ryjkowiec – Gasterocercus depressirostris, wpisany do polskiej czerwonej księgi zwierząt i na polską czerwoną listę zwierząt, a także bardzo rzadki porost – plamica ponura Arthonia vinosa.

Najstarsze drzewostany opisane wyżej zostały już wyłączone z użytkowania, co – przy założeniu trwałosci tego wyłączenia – gwarantuje im odpowiednią ochrone. Dla zachowania ciągłości ekosystemu wraz z całym zestawem występujących w nim rzadkich gatunków, niezbędne jest jednak objęcie ochroną bierną znacznie rozleglejszego fragmentu lasu, obejmującego również młodsze fragmenty tak, aby zniwelować lukę pokoleniową między sąsiadującymi dąbrowami. Pewnym problemem jest również postępujące przekształcenie najstarszych płatów dąbrów w buczyny.